βιβλίο_θήκη

«Τακτοποιώ συχνά το τραπέζι εργασίας μου. Αυτό συνίσταται στο να τοποθετώ αλλού όλα τα αντικείμενα και να τα ξαναβάζω στη θέση τους ένα ένα. .. αυτή η χωροτακτική διευθέτηση σπανίως γίνεται στην τύχη. Αντιστοιχεί συνήθως στην έναρξη ή στο πέρας μίας συγκεκριμένης δουλείας, παρεμβαίνει στο κέντρο εκείνων των άστατων ημερών όπου δεν ξέρω και πολύ καλά αν θα στρωθώ στη δουλειά και όπου αρπάζομαι αποκλειστικά από αυτές τις δραστηριότητες αναδίπλωσης: διευθέτηση, ταξινόμηση, τακτοποίηση....

αργότερα όταν η δουλειά μου προχωρά ή καρκινοβατεί, στο γραφείο μου συνωστίζονται αντικείμενα που ενίοτε  τα συγκεντρώνει απλώς και μόνον η τύχη (κλαδευτήρι, πτυσσόμενο μέτρο), η εφήμερες ανάγκες (κούπα του καφέ). Ορισμένα θα μείνουν για λίγα λεπτά, άλλα για λίγες μέρες, και άλλα, που προφανώς ήλθαν εκεί με βλέψεις μάλλον προσωρινές, θα εγκατασταθούν κατά μόνιμο τρόπο... χονδρικά, θα μπορούσα να πω ότι τα αντικείμενα που βρίσκονται πάνω στο γραφείο μου είναι εκεί επειδή θέλω να είναι εκεί...κατά κάποιον τρόπο, τα αντικείμενα αυτά τα έχω επιλέξει, προτιμήσει έναντι άλλων.»

georges perec, "σκέψη/ταξινόμηση", σελ.82

Tο γραφείο του perec είναι μία άδεια ουδέτερη επιφάνεια εργασίας στην οποία τοποθετεί αρχικά οργανωμένα με βάση μία λογική, λειτουργική διάθεση αρχειοθέτησης αντικείμενα χρήσιμα για τη εργασία που τελείται. Αρχικά, τυπολατρικά, όλα στη θέση τους με τις αρχές της διευθέτησης, της ταξινόμησης και της τακτοποίησης.

Στη συνέχεια η όψη αυτή ανατρέπεται. Αντικείμενα περιστασιακής χρήσης, μη λειτουργικά για την εργασία που τελείται, βρίσκονται στο γραφείο του. αντικείμενα που ήρθαν περιστασιακά και εγκαταλείφθηκαν. Η τύχη και η συνεχής χρήση του χώρου αλλάζει την εικόνα του αρχικά αρχειοθετημένου αποθηκευτικού χώρου του γραφείου.

Την ίδια αντιστοιχία του κενού ουδέτερου χώρου αποθήκευσης στον οποίο τοποθετώ αρχικά αντικείμενα εν τάξει και στη συνέχεια αποκτά άτακτη μη αρχετυπική και χαοτική εικόνα είναι και  η βιβλιοθήκη.

«Σ’ αυτή την απολογία της συμπαθητικής ακαταστασίας αντιτίθεται ο μίζερος πειρασμός της ατομικής γραφειοκρατίας: κάθε πράγμα σε μία θέση και κάθε θέση για ένα πράγμα και αντιστρόφως, ταλαντευόμενοι πάντα ανάμεσα στις δύο αυτές τάσεις, στη μία που πριμοδοτεί τη ατημελησία, την αναρχίζουσα αφέλεια, και στην άλλη που εξαιρεί τις αρετές της tabula rasa, ψυχρότητα της άψογης τακτοποίησης, τελικά προσπαθούμε να βάλουμε σε τάξη τα βιβλία μας: είναι μία επιχείρηση βασανιστική, αποκαρδιωτική, που ενδεχομένως κρύβει εκπλήξεις, όπως την επανεύρεση ενός βιβλίου που είχαμε λησμονήσει, επειδή δεν το βλέπαμε, και το οποίο καταβροχθίζουμε τελικά πάλι, ξαπλωμένοι μπρούμυτα στο κρεβάτι, αναβάλλοντας για την επόμενη ό,τι δεν θα κάναμε αυθημερόν.»

«κάθε βιβλιοθήκη ανταποκρίνεται σε μία διπλή ανάγκη που συχνά είναι και διπλή μανία: να διαφυλάσσουμε ορισμένα πράγματα (βιβλία) και να τα τακτοποιούμε σύμφωνα με ορισμένους τρόπους.»

georges perec, "σκέψη/ταξινόμηση", σελ.73

Η ίδια η βιβλιοθήκη όμως δεν υπαγορεύει στον χρήστη τους τρόπους τακτοποίησης. Η ουδετερότητα του κενού χώρου και η έλλειψη του «κανόνα» αρχειοθέτησης, τη μετατρέπει σ ένα χαοτικό συνοθύλευμα μίας μεγάλης μάζας βιβλίου και άλλων αντικειμένων που δεν «ανήκουν» εκεί. πρέπει λοιπόν να βρούμε τη συνθήκη ανάκλησης του αντικειμένου από την αποθήκη και που την μετατρέπει από έναν «υποκειμενικό» τόπο σε έναν λειτουργικό, κανονιστικό τόπο.

Ποιος είναι όμως ο κανόνας οργάνωσης-ταξινόμησης-αρχειοθέτησης; την απάντηση ίσως την βρούμε ανατρέχοντας στα χαρακτηριστικά του αρχείου που αποθηκεύουμε και κατά συνέπεια στον τρόπο ανάκλησής του στην αποθήκη-βιβλιοθήκη. τότε ίσως οδηγηθούμε σε μία βιβλιοθήκη _ θήκη, όπου το κάθε αρχείο έχει συγκεκριμένη θέση και κάθε θέση συγκεκριμένο αρχείο. η βιβλιοθήκη καλείται να γίνει μία πλατφόρμα που προκαθορίζει τη θέση.

ο κανόνας επομένως οργάνωσης-ταξινόμησης-αρχειοθέτησης επιλέγω να έχει εκείνα τα χαρακτηριστικά του βιβλίου που θα μπορούσαν να αλλάξουν την εικόνα και τη δομή της αποθήκης και που δεν θα επέτρεπαν  ελεύθερες κινήσεις-χωροθετήσεις. Πρέπει να δούμε τη μορφολογία του αρχείου και τις δυνατότητες οργάνωσής του.

Παρατηρώ ότι ο τρόπος ανάκλησης ενός βιβλίου συνδέεται άμεσα με την εικόνα του αφού οι πρώτες σκέψεις μου αναλώνονται σε αυτή:

«ψάχνω το «περί βιβλιοθηκών». ήταν ένα μικρό βιβλιαράκι. κοντό και παχύ για το ύψος του. παχύ σαν το «σκέψη/ταξινόμηση» του perec αλλά σίγουρα πιο κοντό αν και έχουν όμως περίπου το ίδιο μήκος.»

Αμέσως συγκροτώ την εικόνα του βιβλίου και τη συσχετίζω με την εικόνα άλλων. η βιβλιοθήκη επομένως πρέπει να ορίσει αυτό το «οπτικό αφήγημα» που αναπτύσσει τη σχέση βιβλίου-βιβλιοθήκης(θέσης) και βιβλίου-βιβλίου. η εικόνα του βιβλίου ως διαστασιολογημένος όγκος αποτελεί τον κανόνα επανασχεδιασμού της βιβλιοθήκης. μία βιβλιοθήκη που ενεργοποιεί την εικονική μνήμη ως εννοιολογικό εργαλείο σχεδιασμού της και ως μηχανισμό αναζήτησης του αρχείου.

γιαννακοπούλου ειρήνη